De Deugden van Smeekbedes

Smeekbede vormt de essentie van aanbidding in de islam en is de directe verbinding tussen een dienaar en zijn Heer. Door het verrichten van smeekbeds erkent een moslim zijn afhankelijkheid van Allah en zijn behoefte aan Zijn leiding en hulp. De Koran en de profetische overleveringen benadrukken de grote waarde, verdiensten en het belang van smeekbede in het leven van een gelovige. In dit artikel worden de deugden van smeekbedes, de beste momenten om te bidden en de invloed ervan op het menselijk leven besproken.

Soorten smeekbeden

Smeekbeden kunnen in twee hoofdtypen worden onderverdeeld:

1. Duʿā’ al-ʿIbādah (smeekbede van aanbidding)

Dit is een smeekbede die bestaat uit het prijzen en verheerlijken van Allah op een manier die Hem toekomt. Het gaat gepaard met zowel vrees als hoop. De Profeet ﷺ zei:

"De beste smeekbede is de smeekbede op de Dag van ʿArafah. En de beste woorden die ik en de profeten vóór mij hebben uitgesproken, zijn: ‘Lā ilāha illa Allāh, waḥdahu lā sharīka lah, lahu al-mulk wa lahu al-ḥamd, wa huwa ʿalā kulli shayʾin qadīr’.” [At-Tirmidzie]

Deze vorm van smeekbede behoort exclusief toe aan Allah de Verhevene en mag niet aan een ander worden toegewijd. Wie dit toewijdt aan iemand anders dan Allah, begaat groot ongeloof (kufr akbar), wat hem buiten de islamitische geloofsleer plaatst.

2. Duʿā’ al-Mas’alah (smeekbede van verzoek)

Dit is een smeekbede waarin iemand Allah vraagt om iets goeds voor zichzelf te verkrijgen of om een nadeel of moeilijkheid af te wenden. Het vragen van hulp aan een ander schepsel is toegestaan, mits die persoon levend, aanwezig en in staat is om te helpen. Bijvoorbeeld: "Geef me water" of "Geef me voedsel." Het richten van een smeekbede tot een schepsel voor zaken die alleen Allah kan vervullen, zoals genezing of het schenken van kinderen, is grote shirk (kufr akbar). Dit leidt tot ongeloof en plaatst iemand buiten de islamitische geloofsleer.

In de Koran kan het woord duʿā’ verwijzen naar: Duʿā’ al-ʿIbādah, Duʿā’ al-Mas’alah, of een combinatie van beide, aangezien ze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. 

De deugden van smeekbede in de islam

• Smeekbede is een vorm van aanbidding

Smeekbede is een van de meest verheven vormen van aanbidding en een uitdrukking van zuiver monotheïsme (tawhied). De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Smeekbede is de essentie van aanbidding." [At-Tirmidzi]

Allah zegt in de Koran:

"En jullie Heer zegt: Roep Mij aan, Ik zal jullie verhoren. Voorwaar, degenen die zich te hoogmoedig tonen om Mij te aanbidden, zullen de Hel binnengaan, vernederd." [Soerat Ghaafir: 60]

• Smeekbede helpt bij het vervullen van wensen en behoeften

Met een smeekbede kan een gelovige zowel wereldlijke als religieuze zegeningen vragen. De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Er is geen moslim die een smeekbede verricht waarin geen zonde of verbreking van familiebanden zit, of Allah geeft hem een van drie dingen: óf zijn smeekbede wordt in deze wereld vervuld, óf het wordt voor hem bewaard voor het Hiernamaals, óf een gelijkwaardig kwaad wordt van hem afgewend." [Ahmed en At-Tirmidzi]

Dit toont aan dat Allah altijd op de beste manier reageert op de smeekbeden van Zijn dienaren.

• Smeekbede beschermt tegen rampspoed

Smeekbede kan een beproeving voorkomen of verlichten. De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Niets keert het lot af behalve smeekbede." [At-Tirmidzi]

Smeekbede is een van de krachtigste middelen om ongewenste zaken af te weren en het gewenste te verkrijgen. Het is een van de meest effectieve ‘geneesmiddelen’ en het is dé vijand van tegenspoed. Het kan onheil bestrijden, voorkomen dat het plaatsvindt, het verlichten wanneer het zich voordoet, of het volledig opheffen. Smeekbede is immers het wapen van de gelovige. 

De relatie tussen smeekbede en tegenspoed kent drie vormen:

1. De smeekbede is sterker dan de tegenspoed, waardoor deze volledig wordt afgewend.
2. De smeekbede is zwakker dan de tegenspoed, waardoor de beproeving de persoon treft, maar de smeekbede verzacht of verlicht deze, zelfs als ze zwak is.
3. Smeekbede en tegenspoed zijn even sterk, waardoor ze met elkaar in evenwicht blijven en elkaar neutraliseren.

Het is overgeleverd dat de Profeet ﷺ zei:

"Smeekbede is nuttig tegen wat al is neergekomen én tegen wat nog niet is gekomen. Dienaren van Allah, verricht daarom volop smeekbeden!"

• Smeekbede als middel om het Paradijs te verkrijgen

De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Wie Allah drie keer om het Paradijs vraagt, zal het Paradijs zeggen: ‘O Allah, laat hem het Paradijs binnengaan.’ En wie drie keer bescherming zoekt tegen de Hel, zal de Hel zeggen: ‘O Allah, bescherm hem tegen het Hellevuur.’" [At-Tirmidzi]

Smeekbede is dus een krachtig middel om Allahs genade te verkrijgen en het Paradijs binnen te gaan. De Islam spoort aan tot het streven naar het Paradijs door toewijding, vrome daden en smeekbeden tot Allah. In de hadith wordt tevens aangeraden om Allah te vragen om het Paradijs en bescherming tegen het Hellevuur.

• Smeekbede kan het lot veranderen

Het lot van een persoon staat vast, maar kan door smeekbede verzacht of veranderd worden. De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Niets verlengt het leven behalve goedheid, en niets keert het lot af behalve smeekbede." [At-Tirmidzi]

Dit onderstreept het belang van smeekbedes bij het beïnvloeden van gebeurtenissen in het leven.

De beste momenten voor smeekbede

Hoewel smeekbede op elk moment verricht kan worden, zijn er bepaalde gezegende momenten waarop de kans op verhoring groter is. Hieronder noemen we enkele van deze momenten, maar er zijn er nog veel meer.

• Het laatste derde deel van de nacht
  De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Onze Heer, de Verhevene, daalt elke nacht neer naar de laagste hemel, wanneer het laatste derde deel van de nacht overblijft, en zegt: ‘Wie roept Mij aan, zodat Ik hem verhoor? Wie vraagt Mij om iets, zodat Ik het hem geef? Wie vraagt om vergeving, zodat Ik hem vergeef?’" [Al-Bukhair en Muslim]

• Tussen de oproep tot het gebed (adhan) en de oproep tot het begin van het gebed (iqamah)
  De profeet Mohammed ﷺ zei:

"De smeekbede tussen de adhan en de iqamah wordt niet afgewezen, dus maak er gebruik van en verricht smeekbeden." [Abu Daawoed]

• Op vrijdag, vooral het laatste moment voor zonsondergang
  De profeet Mohammed ﷺ zei:

"Op vrijdag is er een moment waarin geen moslim staat te bidden en Allah om iets vraagt, of Allah geeft het hem." [Muslim]

• Tijdens de neerknieling (soedjoed) in het gebed
  De profeet Mohammed ﷺ zei:

"De dichtstbijzijnde positie van een dienaar tot zijn Heer is tijdens de soedjoed, dus verricht veel smeekbede." [Muslim]

• Tijdens Laylat al-Qadr in Ramadan
  Aisha, de vrouw van de Profeet ﷺ, vroeg hem:

"O Boodschapper van Allah, als ik weet welke nacht Laylat al-Qadr is, wat moet ik dan zeggen?" Hij antwoordde: "Zeg: ‘Allahumma innaka ‘afuwwun, tuhibbul-‘afwa, fa’fu ‘anni’ (O Allah, U bent vergevensgezind, U houdt van vergeving, vergeef mij).” [At-Tirmidzi]

Etiquette van smeekbede

Om de kans op verhoring te vergroten, is het aanbevolen om de volgende richtlijnen in acht te nemen:

• Beginnen met lofprijzing van Allah en zegeningen uitspreken over de profeet Mohammed
• In een staat van wassing (woedoe’) zijn en zich richting de Ka'bah wenden
• Nederigheid en oprechtheid tonen in de smeekbede
• Geduldig en volhardend zijn zonder ongeduldig te worden
• Handen opheffen tijdens de smeekbede
• Niet alleen voor zichzelf bidden, maar ook voor anderen
• Vermijden om te bidden voor iets slechts of voor het verbreken van familiebanden

Conclusie

Smeekbede is een krachtig wapen voor de gelovige en een sleutel tot Allahs genade en verlichting. Het is aan te raden om vaak sneekbeden te verrichten, vooral op gezegende momenten, met een oprecht en nederig hart, in het vaste vertrouwen dat Allah de smeekbede zal verhoren.