Ṣalaat al-Djanaazah

Het Djanaazah-gebed is een essentieel onderdeel van de islamitische uitvaartceremonie. Het wordt door de moslimgemeenschap verricht om Allah's vergeving en genade voor de overledene te vragen. Salaat al-Djanaazah is een collectieve verplichting (farḍ kifaaya), wat inhoudt dat wanneer een deel van de gemeenschap dit gebed uitvoert, de overige leden van deze verplichting zijn vrijgesteld. Het gebed staat symbool voor de saamhorigheid van de gemeenschap en het medeleven met de overledene en diens familie.

In Mekka en Medina wordt dit gebed bijna na elk gebed uitgevoerd. Het is daarom waardevol om te weten hoe dit gebed correct verricht moet worden.

Kenmerken van Ṣalaat al-Djanaazah

n tegenstelling tot andere islamitische gebeden wordt Salaat al-Djanaazah staand verricht, zonder buigingen (rukoe‘) of neerknielingen (sujoed). Het is een kort en eenvoudig gebed dat zich richt op het vragen van vergeving voor de overledene en het smeken om Allahs barmhartigheid. Het wordt aanbevolen om dit gebed zo spoedig mogelijk na het overlijden uit te voeren.

Het uitvoeren van Ṣalaat al-Djanaazah

Salaat al-Djanaazah bestaat uit een reeks van vier takbiers, waarbij na elke takbier specifieke smeekbeden worden verricht

1. De eerste Takbier: na het uitspreken van "Allahu Akbar" reciteer je de openingssoerah van de Koran, al-Faatiha. Heb je nog tijd, dan kun je hierna een extra soera reciteren.
   
   
2. De tweede takbier: na de tweede takbier reciteer je de Salaat over de Profeet Mohammed  ﷺ, en die luidt als volgt:
   

   اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
   اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ

   Allahumma salli 'ala Muhammadin wa 'ala ali Muhammadin, kama sallayta 'ala Ibrahima wa 'ala ali Ibrahima, innaka Hamidun Majid.
   Allahumma barik 'ala Muhammadin wa 'ala ali Muhammadin, kama barakta 'ala Ibrahima wa 'ala ali Ibrahima, innaka Hamidun Majid.
   
   
3. De derde Takbier: na de derde takbier verricht je een smeekbede voor de overledene, waarin je Allah vraagt om vergeving, genade en zegeningen. Een veelgebruikte smeekbede is:
   

   اللهُمَّ، اغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ وَعَافِهِ وَاعْفُ عَنْهُ، وَأَكْرِمْ نُزُلَهُ، وَوَسِّعْ مُدْخَلَهُ، وَاغْسِلْهُ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ، وَنَقِّهِ مِنَ الْخَطَايَا كَمَا نَقَّيْتَ الثَّوْبَ الْأَبْيَضَ مِنَ الدَّنَسِ، وَأَبْدِلْهُ دَارًا خَيْرًا مِنْ دَارِهِ، وَأَهْلًا خَيْرًا مِنْ أَهْلِهِ وَزَوْجًا خَيْرًا مِنْ زَوْجِهِ، وَأَدْخِلْهُ الْجَنَّةَ وَأَعِذْهُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ

   Allahumma, ighfir lahu, warhamhu, wa ‘aafihi, wa‘fu ‘anhu, wa akrim nuzulahu, wa wassi’ mudkhalahu, waghsilhu bil-ma’i wath-thalji wal-barad, wa naqqihi mina al-khataya kama naqqayta ath-thawba al-abyada min ad-danas, wa abdilhu daran khayran min darihi, wa ahlan khayran min ahlihi, wa zawjan khayran min zawjihi, wa adkhilhu al-jannah, wa a‘idhhu min ‘adhab al-qabr.
   
   
4. De vierde takbier: na de vierde takbier verricht je een algemene smeekbede voor alle levende en overleden moslims. Tot slot sluit je het gebed af met de salam (vredesgroet), waarbij je je hoofd eerst naar rechts draait.

De verdiensten en beloning van Ṣalaat al-Djanaazah

Het bijwonen van Salaat al-Djanaazah is een collectieve verplichting (farḍ kifaaya) en biedt immense beloningen. De Profeet Mohammed ﷺ heeft hierover gezegd: 

"Wie een begrafenis bijwoont tot het dodengebed ervoor verricht is, krijgt één qiraat [aan beloning]. En wie erbij aanwezig is tot de overledene begraven is, krijgt twee qiraats." [Al-Bukhari en Muslim]

In een overlevering van Imam Ahmad wordt gezegd: 

"Bij Hem in Wiens Hand de ziel van Mohammed is, een qiraat weegt zwaarder op de weegschaal dan [de berg] Uhud."

Betekenis van Salaat al-Djanaazah

Salaat al-Djanaazah is een belangrijk gebed binnen de islam dat de gemeenschap verenigt om de overledene te gedenken en voor hen te bidden. Het herinnert moslims aan de vergankelijkheid van het leven en benadrukt de waarden van medeleven en solidariteit binnen de gemeenschap. Daarnaast spoort het aan tot verantwoordelijkheidsgevoel voor elkaar, zowel in het leven als na de dood.